Preventie van bosbranden

De bossen branden al enkele maanden. De schuld ligt bij de voortdurende droogte en de hoge temperaturen. De media waarschuwen ons elke dag, mega-branden hebben al in de laatste 3 weken hectaren vegetatie verwoest in Spanje, Portugal, Griekenland en Frankrijk. Tijdens de heetste dagen van juli werden zelfs in België enkele branden geregistreerd.
De media wijzen vaak vrijwillige daden af. De motieven en methoden van de brandstichters zijn talrijk, en wij willen hen niet aanmoedigen door ze in dit artikel in detail te beschrijven.
Veel branden ontstaan per ongeluk, door domheid of nalatigheid van het publiek en soms ten gevolge van bosbouwwerkzaamheden.

Inschatting van het brandrisico
Verschillende Europese landen hebben een systeem om het risico op bosbranden in te schalen. Normaal gesproken wordt het brandrisico beoordeeld op een vijfpuntsschaal. De waarschuwingen zijn gebaseerd op verschillende berekeningsmethoden ontwikkeld door meteorologische instituten. Dagelijks verstrekken zij gedetailleerde kaarten met de bodemvochtigheid en de brandvoorspellingen in de bossen. Deze voorspellingen dienen als basis voor de planning van de beschikbaarheid van brandbestrijdingsmaterieel en personeel en voor mogelijke verboden.

• Risiconiveau 1 impliceert een zeer laag brandrisico. De grond is erg nat. De vochtigheid is erg hoog.
• Risiconiveau 2 houdt een laag brandrisico in. De grond is nat. In sommige bostypen zal een brand zich niet gemakkelijk verspreiden.
  De vochtigheid is gematigd hoog.
• Risiconiveau 3 houdt een middelgroot brandrisico in. De bodem is matig nat. De vegetatie brandt, maar het vuur breidt zich niet snel uit.
• Risiconiveau 4 houdt een hoog brandrisico in. De grond is droog. Het vuur kan zich snel verspreiden.
• Risiconiveau 5 houdt een zeer hoog brandrisico in. De grond is erg droog. Een brand kan zich zeer snel en hevig ontwikkelen. De omgevingstemperatuur is ook zeer hoog en de luchtvochtigheid is zeer laag.

Bovendien bestaat er in België een kleurencode die het publiek informeert over het gevaar van brand in natuurgebieden.

Algemene preventieregels

Naar gelang de omgeving, de weersomstandigheden of de geografische omstandigheden bevelen de autoriteiten algemene of meer specifieke preventiemaatregelen aan, of leggen zij deze zelfs op.
 Advies aan vakantiegangers: vraag managers en eigenaars om plaatselijke instructies.

• Neem contact op met de plaatselijke autoriteiten voor instructies.
• Respecteer de veiligheidsafstanden rond huizen en gebouwen.
• De omgeving van de eigendommen onderhouden en schoonmaken.
• Zorg dat er voldoende water beschikbaar is (harde of zachte opslagtanks voor de brandweer, zwembaden, enz.)
• Verbod van vuur, vlammen, enz.

Vrijetijdsbesteding in het bos tijdens de droogteperiode 
Voor het grote publiek zijn bossen vooral een recreatieve ruimte waar zij op warme dagen schaduw en een beetje koelte kunnen vinden. In tijden van droogte kan de kleinste onvoorzichtigheid snel uit de hand lopen.

• Raadpleeg de informatieborden bij de ingangen van de natuurgebieden of op de website van de gemeente.
• Gedraag u veilig en volg de gemarkeerde paden en wegen.
• In tijden van verhoogd brandgevaar vragen wij iedereen alert en attent te zijn!
• Alle vegetatie is opgedroogd - ook in de aangrenzende tuinen en velden.
• Wildkamperen en picknicken: alleen als de plaatselijke voorschriften het toestaan. Kies in elk geval een open plek op een goede afstand van droge vegetatie (bomen, struiken en kreupelhout).Het is verboden vuren, kampvuren, fakkels, enz. aan te steken in of nabij een bos.
• Barbecues zijn toegestaan op aangewezen plaatsen. Bij grote droogte mag nergens worden gebarbecued. Vermijd het aansteken van vuur! De vlammen kunnen opnieuw beginnen vanuit de sintels, nog hete as kan naar elders vliegen en daar het vuur verder verspreiden.
• Afval: Verzamel al het afval en gooi het in een geschikte afvalbak. De zonnestralen kunnen ontbranding veroorzaken wanneer zij door flessen of stukken glas worden geconcentreerd, of worden weerkaatst door bijvoorbeeld metalen platen. Laat ze niet buiten liggen.
• Rokers: sigarettenpeuken moeten worden gedoofd! Gooi nooit lucifers of sigarettenpeuken op de grond. Ze zijn misschien niet helemaal gedoofd en afgekoeld. 

De aanwezigheid van motorvoertuigen
Veel branden ontstaan naast wegen en paden door het verkeer van motorvoertuigen die vonken of hete oppervlakken kunnen produceren.
Een vonk van een uitlaatpijp, een heet voertuig dat langs de kant van de weg geparkeerd staat of op een niet aangepaste plaats is soms voldoende om droog gras en kreupelhout te doen ontbranden. Onoplettendheid van automobilisten verklaart niet alles. Een toevallige brand bij een incident langs de weg kan zich snel verspreiden van de weg naar de nabijgelegen vegetatie en vervolgens naar een groot natuurgebied.
Automobilisten - en alle rokers - worden eraan herinnerd dat het verboden is een sigarettenpeuk uit het raam te gooien of een asbak te legen. Branden ontstaan ook in de buurt van wegen of parkeerplaatsen!

Op bospaden:

• Respecteer de afgesloten wegen en de verboden doorgangen voor voertuigen (ook voor motorfietsen en voor quads).  Off-roading is altijd verboden!
• Voertuigen die regelmatig op bospaden worden gebruikt, moeten worden uitgerust met veiligheidsvoorzieningen, zoals vonkenvangers in de uitlaat, bescherming van de radiator en andere hete motoroppervlakken.
• Controleer bij het parkeren of het uitlaatsysteem niet in direct contact staat met droge vegetatie en of uw voertuig de doorgang voor hulpdiensten niet belemmert.

Bosbouwwerkzaamheden
Afhankelijk van de omvang van het brandrisico kunnen de autoriteiten preventiemaatregelen opleggen of zelfs bepaalde bosbouwactiviteiten verbieden. 
Bij gebrek aan lokale of regionale regelgeving stelt CFPA-Europe een klassement van preventiemaatregelen bij bosbouwwerkzaamheden voor.

Bron:
Dit artikel komt uit CFPA-E Guideline No 6:2016 N "Forest fires” (Toegang voor EXPERT abonnees).

Andere informatiebronnen:

Guidelines CFPA-Europe : https://cfpa-e.eu/category-guidelines/fire-prevention-and-protection/

Checklist ANPI Barbecue  

Vlaamse gewest - "Natuur en bosgebieden" https://www.natuurenbos.be/brandpreventie-natuur-en-bosgebieden-op-basis...